Mình luôn làm việc với một mindset rất tỉnh: “Ai rồi cũng sẽ bị thay thế.”
Nghe thì hơi phũ, nhưng thật ra, đó là một trong những cách giúp mình luôn tỉnh táo mà tiến về phía trước, không ngừng học, không ngừng upgrade. Vì không có vị trí nào là không thể thay thế, kể cả khi bạn đang làm rất tốt, rất được yêu quý, rất gắn bó lâu năm. Đến CEO lão làng của các tập đoàn đa quốc gia không deliver bottom line thì cũng bị sa thải thay thế trong chớp mắt.
Nhiều người nghĩ mình gắn bó lâu, mình hiểu quy trình, mình từng giúp công ty qua những giai đoạn khó khăn, mình có quá nhiều kinh nghiệm và mối quan hệ. Mình nghĩ, nếu thiếu mình thì team sẽ rối, khách hàng sẽ bỏ đi, hoặc mọi thứ sẽ rơi vào hỗn loạn…
Nhưng làn sóng sa thải hàng loạt vài năm gần đây, nhất là trong lĩnh vực công nghệ, tài chính, tiêu dùng… – chính là một hồi chuông cảnh tỉnh. Không phải ai cũng được giữ lại, dù họ từng là “key person”.
Không có ai là không thể thay thế!
Vì một ngày đẹp trời, có thể AI làm nhanh hơn bạn, có thể công ty chuyển hướng, có thể một người trẻ hơn – giỏi hơn – rẻ hơn bạn bước vào. Và bạn bị cắt giảm, bị lu mờ, hoặc đơn giản là không còn “fit” nữa…
Vậy làm sao để trở thành phiên bản “khó bị thay thế” nhất?
1. Luôn học thứ mà người khác chưa học kịp
Đừng học chỉ để bắt kịp người ta. Hãy học để mở ra tầm nhìn mới, để làm được việc mà người khác chưa làm được. Dù là một kỹ năng công nghệ mới, một lối tư duy mới, hay chỉ là học để cải thiện 1 quy trình nào đó ở cty. Mình chịu làm những việc người khác không chịu / không muốn làm thì chắc chắn mình có đất dụng võ.
2. Làm tốt cả những việc nhỏ, kể cả không ai để ý
Ai cũng muốn làm chiến lược, vẽ kế hoạch. Nhưng ai sẽ là người nhắn lại email khách hàng kịp lúc? Ai sẽ nhớ chuẩn bị hàng hoá mẫu cho buổi photoshooting quan trọng? Ai sẽ chủ động học một kỹ năng khi thấy team thiếu người làm được việc đó? Sự chủ động và tinh tế trong từng chi tiết nhỏ là điều khiến bạn khác biệt. Và tin mình nhé, những người quản lý giỏi đều nhìn thấy được những mắt xích quan trọng đó.
3. Tạo ra giá trị mà AI không thay thế được
AI có thể viết content, dịch văn bản, vẽ ảnh, phân tích số liệu. Nhưng AI không biết hiểu tâm lý khách hàng của bạn. Không biết cách động viên một team làm việc hăng say. Không biết cách lắng nghe một người đang muốn nghỉ việc và giữ chân họ đúng lúc.
Càng là con người, càng nên làm tốt những việc chỉ con người mới làm được.
4. Tập đặt câu hỏi thay vì chỉ trả lời
Người “có thể thay thế” là người chỉ biết nhận task và làm đúng yêu cầu.
Người “khó thay thế” là người có tư duy phản biện, có khả năng đặt câu hỏi để mở ra giải pháp, cải tiến quy trình, nhìn bức tranh tổng thể, hoặc đơn giản là nhìn thấy rủi ro trước khi sếp nhìn thấy.
5. Thay thế mình – bằng chính phiên bản giỏi hơn của mình hôm qua
Trước khi để ai đó thay thế bạn, hãy là người tự thay thế mình trước.
Tức là: Đừng hài lòng với cái hôm nay mình đang làm tốt. Hãy tự hỏi:
* Cách làm này đã hiệu quả nhất chưa? Làm sao để mình làm hiệu quả hơn nữa?
* Có phần nào mình đang lặp lại mà không tối ưu không?
* Nếu có một người khác bước vào vị trí của mình, họ sẽ làm tốt hơn ở điểm nào?
Vì vậy, thay vì trở thành người “Không thể bị thay thế”, hãy biến bản thân mình là người “Khó bị thay thế”.
Đó là một cách sống – một tinh thần – một lựa chọn mỗi ngày.
Bởi vì, người “khó bị thay thế” không phải là người giỏi nhất, mà là người luôn sẵn sàng học hỏi để trở nên giỏi hơn.
